Hyrje në Gjuhësi

Print

Neliada Memushaj, MSc

Kodi
ELL 104
Emri
Hyrje në Gjuhësi
Semestri
2
Leksione
3.00
Seminare
0.00
Laboratore
0.00
Kredite
3.00
ECTS
5.00
Përshkrimi

Ky kurs është një hyrje në teorinë dhe metodologjinë e linguistikës, që është studimi shkencor i gjuhës. Studentët do të mësojmë rreth degëve kryesore dhe aplikimeve të linguistikës –fonetikën, fonologjinë, morfologjinë, sintaksën dhe semantikën –duke eksploruar natyrën komplekse të gjuhës së njeriut nga perspektivat biologjike dhe shoqërore. Ne do ta shikojmë diturinë e gjuhës si një element të njohjes së njeriut, dhe do të zhvillojmë aftësitë e nevojshme për të analizuar dhe kuptuar të dhënat linguistike bazë.

Objektivat

Ky kurs do t’i konsiderojë gjuhët si sisteme të strukturuara të formës dhe kuptimit, duke patur parasysh gjithashtu aspektet biologjike, psikologjike, kulturore dhe shoqërore të gjuhës dhe përdorimit të saj. Kjo pjesë e Studimit të Gjuhës do të fokusohet në marrëdhënien ndërmjet gjuhës dhe edukimit.

Java
Tema
1
Hyrje në disiplinën e Gjuhësisë. Çfarë është gjuha? Njohuri gjuhësore. Krijimtaria e njohurive gjuhësore. Performanca gjuhësore. Zhvillimi i gramatikës. Gjuha dhe Mendimi.
2
Fonetika: Tingujt e gjuhës. Segmentet e zërit. Identiteti i tingujve të të folurit. Alfabeti fonetik. Fonetika artikuluese. Klasat kryesore fonetike. Toni dhe Intonacioni. Simbolet fonetike dhe korrespodenca drejtshkrimore. "Fonetika" e gjuhëve të shenjave.
3
Fonologjia. Shqiptimi i morfemave. Shembuj të alomorfeve. Fonemat: Njësitë fonologjike të gjuhës. Ilustrimi i alofonëve. Shpërndarja plotësuese. Karakteristikat dalluese të fonemave. Rregullat e Fonologjisë. Funksioni i rregullave fonologjike. Fonologjia prozodike. Stresi i fjalës. Fjalia dhe fraza. Intonacioni. Kufizimet vijuese të fonemave. Boshllëqe leksikore. Pse ekzistojnë rregullat fonologjike? Analiza Fonologjike.
4
Ushtrime të zgjedhura nga Fonetika dhe Fonologjia
5
Morfologjia: Fjalët e gjuhës. Fjalët e përmbajtjes dhe fjalët funksionale. Morfemat: Njësitë Minimale të Kuptimit. Diskretiteti i morfemave. Morfema të lidhura dhe të lira. Rrënjët dhe kërcellet. Rregullat e fjalëformimit. Morfologjia derivative. Morfologjia e lakimit. Struktura hierarkike e fjalëve. Rregulla Produktiviteti. Procese të tjera morfologjike. Morfologjia e gjuhës së shenjave. Analiza morfologjike: Identifikimi i morfemave.
6
Sintaksë. Çfarë bëjnë rregullat sintaksore? Struktura e fjalisë. Frazat dhe testet e frazave. Kategoritë sintaksore. Diagramat. Paqartësitë strukturore. Varësia e strukturës së rregullave. Sintaksa e gjuhës së shenjave.
7
Morfologji dhe Sintaksë ushtrime të zgjedhura
8
Provim Gjysmëfinal
9
Semantika: Rregulla semantike. Rrënja kulturore e semantikës. Formalizimi i "kuptimit". Metafora dhe idioma. Semantika leksikore. Teoritë e kuptimit të fjalës. Marrëdhëniet leksikore. Veçoritë semantike. Baza njohëse e transferimit semantik dhe ndryshimit semantik. Kuptimi dhe ndërveprimi: Dimensionet e deixis: hapësirë, kohë, person, mirësjellje.
10
Pragmatika. Përemrat dhe fjalët e tjera deiktike. Konteksti i situatës. Konteksti gjuhësor. Implikim. Konteksti i ligjërimit. Veprat e të folurit dhe interpretimet. Pragmatika dhe mësimi i fjalëve. Varësia nga konteksti dhe kallëzuesit e shijes personale.
11
Ushtrime të përzgjedhura nga Semantika dhe Pragmatika
12
Përvetësimi i gjuhës. Përvetësimi i gjuhës së parë: Si fëmijët mësojnë gjuhën. Zhvillimi i prodhimit dhe të kuptuarit të të folurit. Biseda prindërore dhe Babytalk. Imitim, mësim i rregullave dhe korrigjimi. Mësimi i fjalëve abstrakte. Kujtesa dhe logjika në mësimin e gjuhës.
13
Gjuha dhe shoqëria. Dialektet. Dallimet fonologjike. Dallimet leksikore. Dallimet sintaksore. Dialektet sociale. Gjuhët në Kontakt. Lingua Francas. Gjuhët e kontaktit: Pidgins dhe Creoles. Dygjuhësia. Gjuha dhe Arsimi. Metodat e mësimdhënies në gjuhën e dytë. Gjuha në përdorim.
14
Prezantimi i projekteve të studentëve
15
Përsëritje dhe praktikë për provimin final
16
Provim Final
1
Studentët njihen me konceptet themelore të gjuhësisë
2
Studentët pajisjen me njohuritë bazë mbi disiplinat mikro - gjuhësore
3
Studentët ndërgjegjësohen mbi çështjet gjuhësore dhe zgjidhjen e ushtrimeve për çdo nëndisiplinë
4
Studentët fitojnë kompetencë dhe aftësi të plota në dallimin mes disiplinave
5
Studentët aftësohen në analizën dhe gjykimin e hollë në çështjet mikro - gjuhësore
Sasia Përqindja Përqindja totale
Gjysmë finale
1 25% 25%
Kuize
0 0% 0%
Projekte
1 25% 25%
Detyra
0 0% 0%
Laboratorët
0 0% 0%
Pjesëmarrja në mësim
1 10% 10%
Përqindja totale e vlerësimit
60%
Përqindja e provimit përfundimtar
40%
Përqindja totale
100%
Sasia Kohëzgjatja (orë) Gjithsej (orë)
Kohëzgjatja e kursit (përfshirë javët e provimit)
16 3 48
Orë studimi jashtë klasës
14 3 42
Detyrat
1 4 4
Gjysmë finale
1 6 6
Provimi përfundimtar
1 10 10
Të tjera
4 3 12
Ngarkesa totale e punës
122
Ngarkesa totale e punës / 25 (orë)
4.88
ECTS
5.00